Żywa legenda

Historie o duchach, nieszczęśliwej miłości i niezwykłych wydarzeniach z przeszłości przeżywają właśnie swój renesans. Mówią o nich książki, trasy tematyczne, słuchowiska i gry turystyczne. Opowieści sprzed wieków cały czas żyją, tworząc niezwykłą aurę tajemnicy.

Nie wszyscy wiedzą, że w Skansenie Miniatur Szlaku Piastowskiego w Pobiedziskach stoją figury mitologicznych bóstw słowiańskich, bajkowe postaci pojawiają się na Makiecie Borówiec, a legendarne motywy stanowią istotną część widowisk prezentowanych latem w Parku Dzieje. Podobnych akcentów wokół Poznania znaleźć można co niemiara.

 Łapi-duchy

Największe emocje budzą legendy o duchach. Najsłynniejszy z nich – Biała Dama – spogląda na zwiedzających z obrazu na zamku w Kórniku. Inna zjawa pojawia się na korytarzach pałacu w Rogalinie. Przewodnikiem w grze terenowej Królewski Śrem, czyli z Duchem od klasztoru do klasztoru... jest widmo chciwego zakonnika. Ze zjawą można się też spotkać w samym sercu Wielkopolskiego Parku Narodowego. Grasuje tam upiór Stanisława Górki, pieniacza i hulaki, właściciela nieistniejącego zamku na Wyspie Zamkowej. Dusza równie niegodziwego dziedzica Dąbrówki Leśnej pokutuje w lesie przy drodze do Kowanówka, gdzie w letnie wieczory można dostrzec błędne ogniki. W Przeźmierowie koło Toru Poznań rośnie nawiedzony las. Nocą słychać tam odgłosy werbli i wojskowych komend.

Historie miłosne

Romeo i Julia z Puszczy Zielonki – tak mówi się o nieszczęśliwych kochankach z uroczyska Maruszka. Podobna historia samobójczej śmierci jest jedną z licznych legend o krzyżu w Więckowicach nad Jeziorem Niepruszewskim. Inne warianty wskazują, że miejsce jest mogiłą żołnierską lub grobem szlachcianki, pojawia się również wątek nawiedzonego wiatraku, a nawet… zatopionego orszaku weselnego.  W wodach innego jeziora (Skrzynka bądź Kociołek) zakończyła się zimowa pogoń szwedzkiego oficera za szlachcianką z Pożegowa. Oboje wracają dziś jako zjawy, a skarb kobiety spoczął na zawsze na dnie. Zbiorniki wodne i rzeki często zamieszkiwały magiczne postaci. W Puszczykowie nad Wartą była to rusałka, a w Jeziorze Lusowskim sympatyczny jeziornik. Swojej legendy doczekało się nawet jeziorko w Parku Puchalskiego w Śremie. Ponoć wcześniej stał tam kościół, który zapadł się pod ziemię.

Sędziwe drzewa

Słynne rogalińskie dęby swe imiona zawdzięczają opowieści o polowaniu, która ma swoje zakończenie w czasach Mieszka I.  Książę pojawia się też w legendzie o polowaniu i dorodnym drzewie, do którego nawiązuje herb miasta Buk. Ciekawa jest historia nazwy rezerwatu Klasztorne Modrzewie koło Dąbrówki Kościelnej. Podobno drzewa sadzili cystersi z Wągrowca, przywożąc szyszki z klasztoru na Świętym Krzyżu. Z kolei cysterki z Owińsk na stokach Dziewiczej Góry miały hodować czerwca polskiego, z którego pozyskiwały czerwony barwnik. Od pożytecznego owada wzięła się później nazwa koloru, miesiąca i Czerwonaka. W samym Owińskach rośnie sędziwy Dąb Bartek. Drzewo posadzono na rozkaz króla Władysława Jagiełły. Później pod dębem pojawił się sam Napoleon. Cesarz Francji miał też kosztować wody ze studni koło Osowej Góry. Woda z tej studni, nazwanej jego imieniem, raz do roku ma smak szampana.

Na szlaku tajemnic

Wędrówkę tropem niezwykłych historii najlepiej rozpocząć na Szlaku Legend Puszczy Zielonki. Jego trasa przebiega obok tajemniczego słupa koło Zielonki i nad brzegiem Jeziora Swarzędzkiego. Wyspa na tym jeziorze skrywa średniowieczny skarb. A kto odważny, niech odwiedzi wąwóz w Babicy, gdzie podobno… straszy. Przy okazji w pobliskiej Wierzenicy usłyszymy legendy o świętym Mikołaju i rycerzu Wierzanie. Spacerując po Obornikach można spotkać figury Olgi Łuczniczki i Doktora Wedelicjusza. Z czasem pojawią się kolejne postaci tworząc Szlak Zaczarowanych Miejsc. Tym samym Oborniki idą w ślady Mosiny, gdzie stoi figura słynnego Eleganta. Legendą owiana jest też inna rzeźba – Madonna, która przypłynęła Wartą do pobliskiego kościoła w Rogalinku. Do kolejnej figury – pomnika Siewcy z Lubonia – przylgnęła z kolei opowieść o znakomitym rolniku w wielkim kapeluszu. Kolejne historie wiążą się z Palędziem (o bitwie z Krzyżakami), Chybami (o zbóju Chwale Magnusie) albo z terenami poligonu Biedrusko: o nawiedzonym dębie koło Glinna, o rybach z kościoła w Chojnicy albo o ukrytych skarbach w Łagiewnikach.

 

Jeśli chcecie poznać legendy okolic Poznania, zajrzyjcie do tych książek

(w większości dostępnych bezpłatnie w formie elektronicznej):

Łukasz Bernady Baśnie doliny Samy

Piotr Basiński Co w trawie piszczy. Legendy i opowieści parków krajobrazowych Wielkopolski

Renata Laskowska (red.) Czerwonackie legendy

Anna Małyszka Jak powstało Jezioro Swarzędzkie... Legendy, podania ze Swarzędza i okolic

Teresa Radziszewska (red.) Legendy Puszczy Zielonki

Artur Ruducha Legendy śremskie na wesoło, Legendy śremskie na wesoło 2

Krzysztof Budzyń Legendy ze Śremu i okolic

Łukasz Bernady (red.) Zaczarowane miejsca. Obornickie podania, powiastki i gawędy

Łukasz Bernady (red.) Zaczarowana okolica. Dwanaście podań i legend z obornickich wiosek

Przewodnik niedzielnego pogromcy duchów i nie tylko. Szlakiem legend powiatu poznańskiego

 

Piotr Basiński

Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna