Z książką pod pachą

Turystyka literacka to coraz popularniejszy sposób spędzania wolnego czasu. Edynburg można zwiedzać śladami Harrego Pottera, Wrocław – tropem detektywa Eberharda Mocka, a jak to jest u nas?

Szukając książkowych miejsc w pobliżu Poznania nie sposób pominąć Biblioteki Kórnickiej. W jej przebogatych zbiorach znajdują się choćby liczne starodruki i rękopisy Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego czy Cypriana Kamila Norwida. Z książkami kojarzą się również zbiory drukarskie Mikołaja Rybczyńskiego w Puszczykowie i stara drukarnia Alojzego Szabelskiego w Rogalinku. Ale literackie skojarzenia to przede wszystkim miejsca związane z fabułą i bohaterami książek oraz ich autorami.

Na kartach książek

Przy mosińskiej promenadzie stoi figura Eleganta z Mosiny. Jego postać wywodzi się z Pamiętników Jana Chryzostoma Paska, który wspomina o świetnie skrojonych mundurach uszytych przez miejscowych krawców, dzięki którym żołnierze hetmana Czarnieckiego zyskali miano elegantów. Ciekawe tropy literackie wiążą się z Owińskami. W rejonie kościoła pocysterskiego planowano zamach na samego Napoleona Bonapartego, opisany na kartach Kolebki Waldemara Łysiaka. Drugi wątek przytacza Jakub Małecki w Przemytniku cudu, nawiązując do wymordowania w czasie II wojny światowej pacjentów miejscowego szpitala psychiatrycznego. Pobliskie świątynie w Kicinie i Wierzenicy były obiektem zainteresowania bohaterów powieści Feblik Małgorzaty Musierowicz. Atrakcje powiatu poznańskiego stały się też miejscem akcji książek detektywistycznych dla dzieci i młodzieży. I tak Ignacy i Mela na tropie złodzieja z serii stworzonej przez Zofię Staniszewską trafiają do pałacu w Rogalinie, gdzie rozwiązują Zagadkę dębów rogalińskich. Śledztwo bohaterów Klątwy Lucyny czyli Tarapatów 2 Katarzyny Rygiel i Marty Karwowskiej prowadzi ich z kolei przez stację Puszczykowo i Jezioro Góreckie do miejsca przypominającego Muzeum Przyrodnicze w Jeziorach lub Muzeum Przyrodniczo-Łowieckie w Uzarzewie (gdzie przygotowano nawiązujący do książki quest Muzealna przygoda z Lucyną).

Wśród bohaterów

Odwiedzając Park Dzieje warto zajrzeć do Ogrodu Bajek, by posłuchać w plenerze słynnych bajek Ignacego Krasickiego takich jak Przyjaciele, Czapla czy Ryby i Rak i obejrzeć ich bohaterów. W Śremie pod jedyną latarnią gazową w mieście przycupnęła Dziewczynka z zapałkami z baśni Hansa Christiana Andersena. Ściany pobliskiej szkoły upiększają kolorowe murale z książkami i książkowymi bohaterami z Małym Księciem na czele. Listę literackich malowideł w mieście uzupełnia mural z Marią Konopnicką.

Szlakiem ludzi pióra

Blisko Poznania urodziły się dwie ważne postaci świata literatury. O poetce Wisławie Szymborskiej przypomina ławeczka w Kórniku, a o jej rodzinie opowiada ekspozycja w Izbie Pamiątek Regionalnych w Bninie. Swojej figury doczekał się też w Suchym Lesie dramatopisarz Wojciech Bogusławski. W Ceradzu Kościelnym w mauzoleum rodowym spoczywa Wawrzyniec Engeström – pisarz i tłumacz literatury skandynawskiej. Aby lepiej poznać postać Stanisława Reszki – dyplomaty i pamiętnikarza – najlepiej przejść trasę questu Orzeł i Reszka w Buku, a losy Józefa Wybickiego – autora słów polskiego hymnu – przybliży quest Z narodowym akcentem! Albo i sam generał, jako jeden z tamtejszych mówiących pomników.

O postaci Arkadego Fiedlera przypomina muzeum-pracownia literacka w domu pisarza-podróżnika w Puszczykowie. Właścicielem pobliskiego pałacu w Rogalinie był niegdyś Edward Raczyński, który dzięki swoim Wspomnieniom Wielkopolski zapisał się jako pionier literatury krajoznawczej. Do Rogalina trafiało wielu twórców, w tym Henryk Sienkiewicz, który napisał tam fragmenty Rodziny Połanieckich, o czym przypomina głaz z pamiątkową tablicą. Chętnie odwiedzana była też Wierzenica, opiewana przez Kazimierę Iłłakowiczównę w wierszu Pochwała Wierzenicy. Tamtejszym dworem władał filozof August Cieszkowski (upamiętnia go pomnik w Swarzędzu i okazały nagrobek w kościele w Wierzenicy). Nawiązaniem do jego spacerów ze znamienitymi gośćmi jest Aleja Filozofów ze wzgórzem i sosną Zygmunta Krasińskiego. Inny z naszych wieszczów gościł w Objezierzu i Łukowie, o czym przypomina tamtejsza Izba Pamięci Adama i Franciszka Mickiewiczów. Pałac w Objezierzu ówcześnie cieszył się sławą znakomitego salonu literackiego, w którym bywały takie sławy, jak Józef Ignacy Kraszewski, Julian Ursyn Niemcewicz, Wincenty Pol, Władysław Syrokomla i Narcyza Żmichowska. Dziś miejscowość z powodzeniem nawiązuje do dawnych tradycji poprzez Festiwal Literackie Objezierze.

Piotr Basiński

Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna